Pisanie jako śmiertelnie poważna choroba?

przez

Szkice z życia, red. Agnes A. Rose, Danuta Awolusi, RW2010, 2012.

Niespełniona miłość, przemoc domowa, lęki egzystencjalne, zbrodnia, śmierć, żałoba – tak wygląda życie zdaniem większości autorów, których utwory złożyły się na tom „Szkice z życia”. Skąd u – jak się wydaje – w większości młodych ludzi takie skupienie na tym, co ponure i przygnębiające? Skąd całkowity brak poczucia humoru, umiejętności dostrzeżenia jasnych stron życia? Mam nadzieję, że nie wynika to z przyjęcia zupełnie błędnego, moim zdaniem, założenia, że literatura jest sprawą śmiertelnie poważną i że pisać można wyłącznie o rzeczach ostatecznych. Że czytelnikowi należy raczej postawić przed oczami jego własną marność, niż dostarczyć mu kilku stron dobrej rozrywki.
Na tym czarnym tle wyróżniają się dwa teksty, których autorzy postawili na opowiedzenie ciekawych historii. „Tajemnica koszmarnej sali” Victora Orwellskiego to właściwie gotowy pierwszy rozdział powieści sensacyjnej dla wielbicieli teorii spiskowych. Nie przepadam za tym gatunkiem, ale nie mogę odmówić autorowi umiejętności konstruowania fabuły i lekkiego pióra. Na ciekawszym pomyśle oparty jest „Golem poznański” Olafa Tumskiego, w którym stara legenda o praskim Golemie przeplata się z wydarzeniami współczesnymi. Rzecz jest niestety chwilami przegadana i traci tempo, ale rekompensuje to dość zaskakujące zakończenie. Moją uwagę zwróciło też kilka innych tekstów: „Kobieta, którą nigdy nie będę” Marzeny Tokarskiej, pisana naturalnym stylem i z przebłyskami humoru, „Przystań” Danuty Awolusi za wyrazistą postać bezrobotnej bohaterki, intrygujące formą „Ja – Mała” Justyny Karoliny Gałązki i „Ersatz” Agnieszki Nietresty-Zatoń, mające spory potencjał „Pielęgnujmy guziki” Małgorzaty Rybarczyk-Bończak, moim zdaniem jednak niedopracowane i pozostawiające spory niedosyt. Do tej grupy dorzuciłbym „Obserwatora” Justyny Gul: wiernie odmalowany obrazek z życia, który lepszy byłby bez tytułowego obserwatora, i „Opowieść trzeciego stopnia” Agnieszki Steur. Jedyny tekst, który w założeniu miał być chyba zabawny i mógłby się odcinać od ogólnej ponurości, czyli „Jak śliwka w kompot” Aurory, jest napisany chaotycznie i razi nienaturalnym stylem.
Na podstawie tekstów zamieszczonych w tej antologii można wskazać kilka kwestii, na które autorzy powinni zwrócić uwagę, jeśli zamierzają kontynuować pisarskie próby. O tym, że nadmiar powagi szkodzi już wspominałem. Szkodzi też silenie się na styl wysoki czy też – w mniemaniu autora – oryginalny, który czytelnikowi wydaje się już tylko pretensjonalny, szczególnie w połączeniu z niechlujstwem językowym. Warto też pamiętać o tym, że czytelnik obdarzony jest wyobraźnią, nie trzeba mu więc dopowiadać każdego detalu, szczególnie zupełnie nieistotnego dla fabuły, ani też drobiazgowo opisywać każdego kroku bohatera. Wielu utworom dobrze zrobiłyby spore skróty.
Gdyby „Szkice z życia” ograniczyły się do tych kilku utworów, które wymieniłem wyżej, antologia miałaby szansę obronić się w moich oczach; byłby to zbiór dość zróżnicowany i dałoby się go czytać bez większego bólu. Odnoszę jednak wrażenie, że w tomie znalazły się absolutnie wszystkie teksty, jakie zostały nadesłane do redakcji. I tak, uradowawszy autorów zakwalifikowaniem ich opowieści do publikacji, zrobiono krzywdę czytelnikom, którzy potrzebują sporo samozaparcia, by dobrnąć do końca (o ile nie rzucą lektury zaraz na początku). Nieliczne ciekawsze historie po drodze nie rekompensują tego wysiłku.

Zapraszam do przeczytania

Sovrn
(Odwiedzono 261 razy, 1 razy dziś)

75 komentarzy do “Pisanie jako śmiertelnie poważna choroba?”

  1. Hm…
    Jeszcze nie czytałam. Miałam tę antologię w planach wakacyjnych, ale jak zwykle, jest poślizg ;p
    Trochę się boję, bo to opowiadania, a w tej kwestii nawet Theorin mi do końca nie dogodził ;p ;p

    Odpowiedz

    • Geneza rzeczywiście chyba ta sama, ale poza tym – skoro umiem napisać składnie parę słów na blogu i pojawiają się komentarze zachwyconych czytelników bloga (w tym i takie z błędami ortograficznymi), to jak tu nie uwierzyć że umię pisać?
      A Wy, przyznajcie się, ile razy już Wam tu różni tacy napisali, że powinniście napisać książkę? Jak się to podatnej osobie odpowiednią ilość razy powtórzy, to oczywiście że uwierzy…

      Odpowiedz

    • Tylko co ma zrobić w tej sytuacji biedny czytelnik? Czy ma być tym optymistycznym dzieckiem z dowcipu, które przekopuje tony mierzwy, bo „gdzieś tam musi być kucyk”? :D

      Odpowiedz

    • Taaa, czyli znowu ta sama sytuacja: jak się dziewczynie milion razy powie, że wygląda jak aktorka, to uwierzy i zacznie się pchać do telewizji:) A ludzie niech piszą, żebyśmy pisali – znaczy że lubią nas czytać, ale trzeba mieć dystans do siebie i nie łapać się na lep:P

      Odpowiedz

    • Ale co, jeśli intuicja jest na nie, a w takim zbiorku, jak opisany wyżej, jest ten wspomniany już kucyk, czyli tekst, który trafia bezpośrednio do mego jestestwa, miażdży mnie celnością spostrzeżeń i odbiera oddech? Widły i hejka? Chyba odpuszczę :(

      Odpowiedz

  4. Widziałam tu i ówdzie wzmianki o tym zbiorze, ale – znając niektórych autorów opowiadań i wiedząc, że ich styl absolutnie mi nie leży, odpuściłam. Jak widać – słusznie! Poza tym nie wierzę polskim redaktorkom, które nazywają się Agnes A. Rose, taka już nieufna i mało romantyczna jestem.

    Odpowiedz

  7. O, i tak łagodniutko.
    Ja przeczytałam kilka początkowych opowiadań, mój faworyt to opowiadanie Marzeny Tokarskiej, a to dlatego, że kobieta ma swój temat + coś do przekazania.
    Natomiast często mam wrażenie, że te szkice z życia, to takie szkoce z życia cudzego bądź teoretycznego, za mało się tam czuje PO Co autor pisze i co ma do powiedzenia.
    Na guziki też zwróciłam uwagę – autorka (matka niepełnosprawnego chłopca) pisze świetnego bloga o życiu. Guziki w porównaniu z historiami z życia były niestety płaskei (ale i tak wyróżniały się na plus).
    Natomiast wcięło mnie przy opowiadaniu. P Homy. Czytałam całkiem fajną jego książkę full size, a tu nagle takie opowiadanie – tematyką i chwytami przypominające szkolne wypracowanie…

    Odpowiedz

    • Miałem jakiś taki przypływ łagodności:) Też miałem to wrażenie, że część autorów pewne rzeczy zna tylko z teorii. Nie wiem czemu aż tyle osób uznało, że trzeba opisywać żałobę, zamiast napisać fajną scenkę rodzajową ze sklepu, z pracy, ze szkoły:) Trudno mi uwierzyć w to, co piszesz o p. Homie i jego powieści, Twoją recenzję czytałem z niedowierzaniem.

      Odpowiedz

    • No właśnie, weź choćby to, co Kasiek na forum wypisuje o swojej rodzinie, wyrzuć do kosza i każ jej pisać np. własnie o żałobie.
      P.S. Uwierz na słowo. Może po prostu wyciągnął z szuflady jakąś wprawkę.

      Odpowiedz

    • Wolałbym jej kazać napisać rodzinną historyjkę świąteczną albo obiadową:P Żałoby i rozmaite traumy to śliskie tematy, bo jednak przeżycie własne to zupełnie coś innego niż wykoncypowane. Vide dyskusja u Ani o wdowieństwie Oates.

      Odpowiedz

    • Niezręczne jest to zestawienie żałoby z konkretną osobą o której przecież w sumie nic nei wiem – chodzi o ogólnie wszelkie traumy wykoncypowane a nie przeżyte.

      A co do dyskusji u Ani – fakt, nawet przy pocieszaniu sprawdzają się najcześciej ci, którzy przeszli przez podobne doświadczenie.

      Odpowiedz

  8. łe, ja tu lecę, żadna krwi i flaków, a tu takie delikatne pitu pitu, żeby nikogo nie urazić. Słodko napisałeś.
    Gdyby to była powieść, skusiłabym się nawet, żeby sprawdzić, czego nam oszczędziłeś. Ale że nie lubię opowiadań, antologii i innych zbiorków, to mi czasu na toto szkoda. Czyli pozostaję z niedosytem widoków rozmazywania bliźnich po ścianie.
    No nic. Jak kiedyś usłyszysz gdziekolwiek, że któryś z autorów opowiadań napisał formę długą, daj znać, na pewno przeczytam. Na opowiadaniach się nie wyznaję.

    Odpowiedz

    • E no helou, to ja tu krytykuję, a nie mam być krytykowany:) Nie można aspirujących pisarzy tak brutalnie drutem kolczastym po łapach:P A ja się jakiś taki empatyczny zrobiłem ostatnio:) Iza napisała wyżej, że jeden z autorów popełnił powieść. A nawet dwóch: Homa i Orvellsky chyba.

      Odpowiedz

  9. Ależ jak nie krytykować? Uwielbiam! Zresztą sam mnie ostatnio zachęcałeś, że nawet może być złośliwie, pamiętam! Złośliwa nie jestem, ale niedosyt czuję.
    Ale ok, zostawmy te pierdoły.
    Mnie się bardzo ładnie Twój tekst skomponował z tekstem Kasi.eire – pozwolisz, że wkleję tu wycinek tego, co najbardziej mnie uderzyło:
    „A nie kilka usztywnionych osób starających się za wszelką cenę zaimponować erudycją sobie nawzajem i wszystkim swoim znajomym. To nie musi być od razu panel fachowców, niech ludzie się z tym identyfikują, a nie odchodzą zniechęceni, bo znowu nic nie rozumieją.”

    Spodobało mi się, bo ja taki nienadęty blog prowadzę i wszystkich nadętych bubków spuszczam w kanał. A skojarzyło mi się, bo Ty tak ładnie napisałeś, że niektórym się wydaje, że literatura musi koniecznie nieść wysoką treść i traktować o rzeczach ostatecznych. Niektórzy nie potrafią się bawić. Muszą ciągle z tym kagankiem, do urzygu. A ja właśnie lubię perły przed wieprze:)
    Oj, rozpisałam się, a przecież piszę o książce na blog, bo w tygodniu nie miałam czasu, a tu już dwie zaległe czekają.

    Odpowiedz

    • Zgoda, ale jeśli ktoś lubi romanse, to niech je czyta. Dlaczego programy i publikacje o literaturze muszą być tylko poważne? Niech będą też i zabawne, niech będzie to literackie disco polo na przemian z tym nadęciem – dla każdego coś dobrego. Wszystko jest potrzebne. Zresztą – sam dobrze wiesz, że jest czas na coś poważnego i czas na głupotki. Mądry człowiek sobie wyważy.

      Odpowiedz

  11. Do Joanny – tylko dwie książki do recenzji zaległe? Jejku, a mnie się mnożą i mnożą i niedługo ZWL dorównam w zaległościach recenzyjnych. Chociaż w czymś mu dorównam.

    Odpowiedz

  12. Ja tam prosta baba ze wsi jestem ale widzi mi się, że wielu autorów, nie tylko debiutantów czy takich „amatorów” jak w tej antologii słyszało gdzieś, że pisanie o rzeczach smutnych uzewnętrznia wrażliwą naturę. A literat winien być wrażliwy i kropka. I piszą takie rozdzierające ciało i duszę dramaty…

    Mniejsza o tych, którzy traktują to „pisarstwo” jako swego rodzaju zabawę czy formę sprawdzenia własnych umiejętności. Gorzej, że niektórzy uważają, że jak ich wydrukowali to wielkimi pisarzami są i strzelają focha jak ktoś w ich wielkość wątpi…

    Tak sobie teraz myślę, że mnie też drukowali (jeżeli o publikacji w ebooku można mówić, że drukowana jest) i też wielkom artystkom jezdem;) A co!

    Odpowiedz

  13. Może młody wiek autorów, o którym wspominałeś, właśnie częściowo wyjaśnia to zamiłowanie do dramatyzmu i tragicznych tonów? Wtedy człowiek uważa świat za cmentarz pogrzebanych nadziei, że pozwolę sobie zacytować klasyczkę. :) Od paru miesięcy kilka osób z klasy (trzecia gimnazjum), której jestem wychowawczynią, ubiera się wyłącznie na czarno, od stóp do głów.
    Myślę, że zdecydowanie większego wysiłku wymaga napisanie czegoś zabawnego w sposób niewymuszony, w dodatku autentycznie śmiesznego, niż przelanie na papier rozdzierających jęków duszy.

    Odpowiedz

Odpowiedz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.