Lato w „kurniku” (Krystyna Siesicka, „Moja droga Aleksandro”)

Moja droga Aleksandro

 

Wojna i okupacja nie anulują dojrzewania, wręcz je przyspieszają pod wieloma względami. Nie oznacza to jednak, że młodzi przestają się kłócić z rodzicami o sprzątanie swojego pokoju ani że nie próbują wywalczyć sobie podmiotowości, tak jak Luiza, która w lipcu 1944 roku nawiewa z domu, by zamieszkać, niemal dosłownie, w wiejskim kurniku. Za dziewczyną wyrusza ekipa kontrolno-dyscyplinująca w postaci babki, która listownie będzie zdawać córce relacje z poczynań swoich i wnuczki.

Życie w kurniku

W należącym do wuja Luizy kurniku, przerobionym na prymitywną chatkę, babka i wnuczka mogą odpocząć od szarpiącego nerwy życia w Warszawie, ale przede wszystkim mają czas na to, żeby się lepiej poznać, żeby rozmawiać i żeby się nawzajem słuchać. Okazuje się, że problemem Luizy jest brak samodzielności, ale również to, że nie jest traktowana jak równorzędny z matką i babką członek rodziny: „w domu mi się każe. Poleca. […] Wymagam dla siebie tylko uprzejmości, babciu, resztę mogę robić sama”. Na dodatek matka ma wobec Luizy wygórowane wymagania („Mam połamane życie z powodu jej ambicji”) i z jej powodu nie chce ponownie wyjść za mąż. Okazuje się, że babka, osoba nader rozsądna, podziela sporą część opinii wnuczki, choć usilnie próbuje zachować swój dorosły autorytet i nie przyznaje na głos racji dziewczynie. Letnie dni wypełniają nie tylko rozmowy: trzeba ogarnąć małe gospodarstwo, mimo to jest też czas na wizyty u księdza Antoniego i jego gospodyni Honorki, na badanie niepokojących odgłosów gdakania pod oknem, ale również na obserwację tajemniczych poczynań sąsiada i wuja Andrzeja. Pod koniec lipca zaś daje się odczuć coraz większa nerwowość, coraz większy niepokój, ale i ekscytacja – zbliża się powstanie, a Luiza chce w nim brać udział.

Radość życia w piekle

Powieść Krystyny Siesickiej zaczyna się od przypadkowego powrotu Luizy, z mężem i córką, do wsi, w której spędziła tamto ważne lato. Widok tego miejsca uruchamia w niej wspomnienia, odnajduje więc w domu listy babki i zaczyna je czytać, komentując równocześnie z perspektywy czasu i ich dyskusje, i wszystkie wydarzenia. Powoli dowiadujemy się coraz więcej o sytuacji rodzinnej i złożonych sprawach, jakie się dokoła rozgrywały. Poznajemy lepiej najbliższych Luizy: babkę (znakomity portret), matkę, jej wuja Andrzeja i jego narzeczoną Karolinę. Pojawia się Bartek, z którym nastolatka się zaprzyjaźnia, mamy wyrozumiałego księdza Antoniego i opiekuńczą Honorkę. Również Luiza jest ciekawie narysowana: starsze pokolenie, babka i Honorka, współczuje dziewczynie, że jej młodość przypadła na tak okrutne i mroczne czasy, podczas gdy ona sama, mimo iż należała do rocznika, „który z dzieciństwa wszedł prosto do piekła”, po prostu umiała się też cieszyć życiem, przyjaciółkami, marzeniami, książkami, spojrzeniami chłopców. Dorosła już bohaterka pogłębia ten wizerunek swoimi komentarzami, przy okazji zastanawiając się nad własnym stosunkiem do nastoletniej córki. Duże wrażenie robi finał całej historii, opowiadany urywkami, rzeczowo, a mimo to poruszający. „Moja droga Aleksandro” to powieść niedługa, ale starannie przemyślana, ciekawa konstrukcyjnie, stopniowo odsłaniająca kolejne detale ważne dla poznania bohaterów i ich sytuacji. W fabułę świetnie wplecione są informacje o warunkach okupacyjnego życia (choćby babka Luizy, pani mecenasowa, wypiekająca dla zarobku pasztety z podejrzanego mięsa), które nie pozwalają zapomnieć, że nie czytamy o zwykłych wakacjach na wsi, że gdzieś, całkiem niedaleko, czai się prawdziwa groza – którą Luiza i jej bliscy, ale też czytelnicy, poczują.

Krystyna Siesicka, Moja droga Aleksandro, Nasza Księgarnia 1986 (wyd. 2, nakład 100 000 egz.).

(Odwiedzono 345 razy, 7 razy dziś)

4 komentarze do “Lato w „kurniku” (Krystyna Siesicka, „Moja droga Aleksandro”)”

  1. To jedna z lepszych książek Siesickiej. :) Nastolatki z rocznika Luizy były niezwykłe – widziały łapanki, egzekucje i różne inne potworności, ale umiały się do tego przyzwyczaić i cieszyć zwykłymi sprawami, takimi, jakimi w każdych czasach cieszą się ludzie w tym wieku.

    Odpowiedz

Odpowiedz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.